Wist je dat?

De Monitor biedt een jaarlijks en meerjarig evolutief beeld voor wat betreft psychische gezondheid, veerkracht en schoolmotivatie, representatief voor de studenten in het hoger onderwijs in Vlaanderen en Brussel. De Monitor genereert specifieke actiepunten en aanbevelingen voor beleid én praktijk die een vertaalslag inhouden voor het macro-, meso- en microniveau. Zo kunnen passende interventies en tools als MoodSpace op een evidence-based manier worden ontwikkeld, en evolueren we naar een 'community of caring'.

Conceptueel model

De Welzijnsmonitor vertrekt vanuit de visie dat psychische gezondheid meer inhoudt dan de aan- of afwezigheid van psychische klachten en stoornissen. De monitor brengt zowel positieve als negatieve indicatoren van psychische gezondheid in kaart.

De monitor meet ook diverse kernconcepten die samenhangen met de psychische gezondheid van studenten. Aan de inputzijde worden persoonsfactoren gemeten zoals identiteit en perfectionisme, naast contextuele factoren zoals het sociaal netwerk, de ondersteuning en de waargenomen motiverende docentenstijl. De outputzijde focust op motivatie en zorggebruik.

De monitor hanteert een behoefteperspectief waarin de fysieke en de drie psychologische basisbehoeften aan autonomie, verbondenheid en competentie (het ABC-fundament) een centrale plaats krijgen. Die fungeren namelijk als een motor voor de persoonlijke groei en de psychische gezondheid van jongeren. Tegelijk hebben ze een signaalfunctie voor kwetsbaarheid voor probleemgedrag bij frustratie.

Contactname en gegevensverzameling

Alle studenten met een diplomacontract die in het academiejaar 2022-2023 een master, graduaat, bachelor, master na master (manama) en bachelor na bachelor (banaba)opleiding volgen, zowel eerstejaars- als hogerejaarsstudenten, ontvingen in de periode tussen 1 oktober en 31 december 2022 een uitnodigingsmail met een persoonlijke link voor vrijwillige deelname op hun studentenmailadres. Non-responders en studenten die de vragenlijst nog niet hadden afgewerkt, werden tot acht keer toe uitgenodigd aan de hand van een wekelijkse herinneringsmail.

Na het aanklikken van de link in de uitnodigingsemail werd de student naar een landingspagina gestuurd met meer informatie over het doel, het opzet en de inhoud van de monitor, een privacyverklaring en een toestemmingsformulier. Pas na het digitaal ondertekenen van het toestemmingsformulier werden studenten doorgestuurd naar de vragenlijst.

Aan het eind van de vragenlijst kregen studenten een feedbackrapport met basisinformatie over hun psychische gezondheid en een verwijzing naar betrouwbare websites en contactpunten voor advies en hulp.

De mediane duur voor het doorlopen van de vragenlijst (doorlopen van het informatiefilmpje, de informed consent en het doorlezen van het feedbackrapport inbegrepen) bedroeg 27 minuten.

Het onderzoek werd goedgekeurd door de ethische commissie van het UZ Leuven en verliep in samenwerking met de achttien Vlaamse hogeronderwijsinstellingen.

Meetinstrumenten

De stam van de Welzijnsmonitor bevat de vooropgestelde vragenlijst World Mental Health - International College Student Initiative (WMH-ICS). Die wordt aangevuld met bevragingen van de Psychologische Basisbehoeften of ABC-ervaringen uit Zelfdeterminatietheorie als focus en motor voor groei en de meting van studiemotivatie, vitaliteit en levenstevredenheid.

Naast die stam worden in subsamples bijkomend constructen als identiteit, perfectionisme, sociale steun, docentenstijl en hulpzoekgedrag op een gestandaardiseerde manier gemeten.

Het rapport beschrijft de meetinstrumenten meer gedetailleerd.

Statistiek

Om ervoor te zorgen dat de gegevens van de huidige onderzoekspopulatie representatief zijn voor de hele studentenpopulatie, werden de data gewogen voor de sociodemografische variabelen (leeftijd, geslacht, socio-economische status (studietoelage) en opleidingsniveau hogeschool/universiteit) die beschikbaar waren voor de hele populatie van hogeschool- en universiteitsstudenten in Vlaanderen.

Er werd descriptieve statistiek gebruikt in termen van gemiddelden en percentages en logistische regressies waarbij dichotome en ordinale uitkomstvariabelen werden gerelateerd aan predictoren. De logistische regressie-coëfficiënten van de onafhankelijke variabelen in het model werden omgezet in odds ratio’s (OR). Bij continue outcomes werd een General Lineair Model (GLM) gehanteerd.

Via clusteranalyses werd een persoonsgerichte benadering gehanteerd om motivatieprofielen te identificeren (thema studiemotivatie). De rol van motiverende docentenstijl en motivatie voor studiekeuze werd nagegaan in de voorspelling van de studietevredenheid en -motivatie via lineaire regressieanalyses (thema identiteit).