Wist je dit?

Zoals planten zonlicht, water en mineralen nodig hebben om te kunnen bloeien, zo hebben mensen autonomie, verbondenheid en competentie nodig. Die zorgen ervoor dat je je goed in je vel voelt en het beste van jezelf kan geven. Hoe meer aan deze behoeften is voldaan, hoe meer energie je hebt, hoe flexibeler je handelt en hoe veerkrachtiger je met moeilijkheden kan omgaan. Studenten bij wie deze behoeften vervuld zijn, zijn ook beter gemotiveerd voor hun studies en presteren beter. Worden de basisbehoeften beknot, dan voel je je vaak minder goed en ben je kwetsbaarder voor emotionele problemen.

Het ABC-fundament

Om je fysiek goed te voelen, moet je voldoende eten, drinken en slapen. Om je mentaal goed te voelen en veerkrachtig te zijn, is de vervulling nodig van de drie psychologische basisbehoeften, het ABC-fundament. Dit is voor iedereen zo, jong of oud, man of vrouw, Aziaat of Europeaan. Maar wat betekenen autonomie, verbondenheid en competentie nu concreet? En wat als ze vervuld of beknot raken?

Autonomie

Autonomie houdt verband met de behoefte om jezelf te kunnen zijn. Je voelt je vrij om je mening te uiten en zelf keuzes te maken. Wat je voorstelt en voelt, wordt serieus genomen en je kan authentiek handelen. Je kan autonomie ervaren bij het maken van alledaagse keuzes, zoals het zelf invulling geven aan je weekend. Maar het gaat ook over grotere keuzes op scharniermomenten in je leven. De beslissing wat je gaat studeren, of je al dan niet op kot gaat en de keuze van je levenspartner bijvoorbeeld.

  • + Als aan deze behoefte is voldaan, kan je jezelf zijn. Je ervaart dat je de keuze hebt in je handelen, je denken en je voelen.

  • - Is deze behoefte gefrustreerd, dan voel je je gekortwiekt en onder druk gezet. ​​

Verbondenheid

Verbondenheid heeft te maken met de behoefte om een warme, hechte band te hebben en te ontwikkelen met anderen. Je voelt verbondenheid als je iets voor iemand betekent of als je bij een groep hoort, je familie, een studentenvereniging of een vriendengroep bijvoorbeeld.

Je kan je verbonden voelen dankzij alledaagse dingen zoals een leuke babbel of het sturen en krijgen van berichtjes.

Maar verbondenheid gaat ook over grotere zaken zoals het zorgen voor een zieke ouder of het leveren van een positieve bijdrage aan het klimaat.

  • ​​+ Is deze behoefte vervuld, dan ervaar je een warme, hechte band met anderen. Er wordt voor jou gezorgd en jij kan zorg dragen voor anderen.

  • - In het geval van frustratie voel je je eenzaam en geïsoleerd.​​

Competentie

Competentie verwijst naar de behoefte om je bekwaam te voelen in wat je doet. Je hebt vertrouwen in jezelf en je brengt taken en uitdagingen tot een goed einde. Zo kan je doelen bereiken en stappen zetten in je groeitraject. Ook competentie uit zich zowel in alledaagse als in grotere levensaspecten: van een lekkere maaltijd koken voor je kotgenoten tot studeren en slagen voor een (rij)examen.

  • + Bij vervulling van deze behoefte, ontplooi je je vaardigheden en bereik je de doelen die je voor ogen hebt.

  • - In het geval van frustratie heb je het gevoel te falen.

ABC en motivatie

De drie psychologische basisbehoeften werden intensief bestudeerd binnen de zelfdeterminatietheorie, een waardevolle en krachtige motivatietheorie. De behoeften geven namelijk ook zuurstof aan je motivatie. Hoe meer autonoom, verbonden en competent je je voelt tijdens je studies, hoe beter het gesteld is met je motivatie en je 'goesting', je enthousiasme en je gedrevenheid. En hoe beter ook de studieresultaten die je behaalt.

Je ABC-fundament versterken

Heb je veel energie of voel je je net futloos? Veel hangt af van hoe goed je ABC-batterij is opgeladen. De vervulling van je basisbehoeften hangt deels af van de omstandigheden rondom jou. Misschien voel je je eenzaam door een ruzie of ben je door een ziekte niet in staat om te studeren of te werken. Gelukkig kan je er ook zelf bewust voor kiezen om een ABC-bril op te zetten. Doe je activiteiten, ga je met mensen om of zoek je situaties op die vervullend zijn voor je ABC, dan draagt dat bij tot je persoonlijke groei en welbevinden. Je voelt je beter in je vel en hebt meer energie.

Video

Het roer van je leven in handen: LifeCraft

LifeCraft is een online zelfhulpprogramma waarin je leert om met een ABC-bril naar je leven te kijken. Door meer aandacht te hebben voor hoe je je eigen ABC-behoeften kan versterken, neem je het roer van je leven steviger in eigen handen.
Via opdrachten ontdek je hoe je ruimte maakt voor wat jij echt belangrijk vindt. Door jouw keuzes kan je richting geven aan je leven, je ABC-batterij raakt opgeladen en je voelt je energieker.

Het ABC van studenten ondersteunen

Ook als lesgever of studentenbegeleider kan je het ABC van je studenten versterken door er bij de organisatie van onderwijsactiviteiten en de begeleiding op in te spelen. Ondersteun hun autonomie, bied de nodige structuur en houvast en ga op een warme manier met studenten om. Zo’n behoefteondersteunende stijl draagt bij tot het welzijn, de studiemotivatie en de prestaties van studenten.

Sterker staan: studenten & expert aan het woord

Host Carola praat met student Mathias en met Maarten Vansteenkiste, professor in de ontwikkelingspsychologie (UGent). Thema is het ABC-fundament, de drie psychologische basisbehoeften voor mentaal welzijn.

Meer weten, lezen, horen?

Podcasts

Zelfhulp

TED Talks

Websites

  • Op Motiverend lesgeven vind je meer informatie over het ABC-fundament en hoe je een behoefteondersteunend klimaat kan creëren.

Boeken en fiches

  • Samen met Impetus Academy ontwikkelden we het stappenplan voor groeigesprekken die het ABC van studenten kunnen voeden. Dit stappenplan kan zinvol zijn voor begeleidingsgesprekken, ook op stage.
  • Vansteenkiste, M. & Soenens, B. (2015). Vitamines voor groei. Ontwikkeling voeden vanuit de zelf-determinatie theorie. Acco.