Wanneer ik met vrienden online aan het gamen was, dan kon dat uren duren. Soms kwam de zon al weer op als we eindelijk in ons bed kropen.

Imane 

Wist je dit?

Jongens gamen meer dan meisjes. 10% van de jongvolwassenen spreekt minstens wekelijks online af met vrienden om te gamen. De meeste jongeren gamen zonder problemen; ze zien het als een hobby of een leuke manier om te ontspannen. Maar bij 3% van de Belgische bevolking van 18 jaar en ouder leidt gamen tot problematisch gedrag. Ze verwaarlozen dingen als studie, persoonlijke hygiëne en vriendschappen. Het fenomeen duikt het vaakst op bij mannen.

Waarom mensen graag gamen

Er zijn verschillende redenen waarom jong en oud zo gek zijn op games:

  • Games zijn uitdagend. Ze zitten vol met raadsels, puzzels en hindernissen. Bovendien zijn ze competitief en werken ze belonend. De punten, virtuele muntjes of accessoires die je verdient, versterken het competitieve karakter van games.
  • Games en vriendschappen gaan goed samen. Games kun je samen met familie, vrienden of zelfs vreemden spelen. Je hoeft je ook niet in dezelfde ruimte te bevinden. Tijdens het gamen kun je gewoon met elkaar chatten of videobellen.
  • Games laten je toe om even te ontsnappen aan de werkelijkheid. In een virtuele gamewereld vergeet je je zorgen en hoef je even aan niets anders te denken.
  • Games laten je toe om te experimenteren. Zo kun je dingen uitproberen die in het dagelijks leven onmogelijk zijn of testen hoe anderen reageren op wat je doet.

Positieve en negatieve effecten van gamen

Positieve effecten

Games helpen je om specifieke vaardigheden te verfijnen, zoals probleemoplossend denken. Ze verhogen je reactievermogen, je ruimtelijk en strategisch inzicht en zelfs je sociale vaardigheden. Bij veel games heb je de hulp van anderen nodig om verder te raken in het spel. Je leert dus samenwerken, wat ook in het echte leven van pas komt.

Negatieve effecten

Als gamer zit je vaak lange tijd voor een scherm, in één en dezelfde houding. Dat kan leiden tot een minder goede conditie, schouder-, nek- of rugpijn, pijn aan de pols of vingers, hoofdpijnklachten, oogklachten, een ongezond eetpatroon en slaapproblemen, zoals een slechte slaapkwaliteit en een kortere slaapduur.

Wanneer wordt gamen problematisch?

De meeste jongeren gamen zonder problemen. Ze zien het als een hobby of een leuke manier om te ontspannen. We spreken over risicovol of problematisch gedrag, wanneer je als gamer dingen verwaarloost als je studie, je persoonlijke hygiëne of sociaal contact.

Problematisch gamegedrag onderscheidt zich van een gameverslaving. Symptomen die erop kunnen wijzen dat je een gameverslaving hebt:

  • Bijna al je vrije tijd gaat naar gamen.
  • Je zondert je steeds meer af om ononderbroken te kunnen spelen.
  • Gamen is nog het enige wat in je hoofd speelt. Je denkt voortdurend aan vorige games en je bereidt al je volgende game voor.
  • Niet kunnen gamen leidt tot angst, prikkelbaarheid of een slecht humeur.
  • Je verwaarloost je vrienden, familie, studie en hobby’s.
  • Je dag- en nachtritme vervaagt, met vermoeidheid tot gevolg.
  • Je zelfzorg wordt minder belangrijk.
  • Het is moeilijk om afspraken over het gamegedrag na te komen. Pogingen om te stoppen met gamen mislukken.
  • Je minimaliseert of ontkent voor jezelf, maar ook naar anderen toe, de tijd die je besteedt aan het gamen.

Een verslaving veronderstelt dwangmatig gamen dat langdurig aanhoudt. Daarnaast zijn er duidelijke signalen zoals het verwaarlozen van jezelf, je hobby’s, je werk of studie. Je negeert het dag- en nachtritme en je eet geen drie volwaardige maaltijden per dag.

Test jouw gamegedrag

Game je regelmatig en wil je nagaan of jouw gamegedrag risico’s inhoudt? Op De Druglijn kun je een zelftest invullen over jouw gamegedrag. Afhankelijk van je score krijg je verschillende adviezen.

Naar De Druglijn

Ik ben blij dat ik mijn gamegedrag met mijn ouders heb besproken. Nu kunnen we samen zoeken naar oplossingen, zodat ik af en toe nog kan gamen, maar het spelen niet langer belangrijker is dan het échte leven.

Jonas

Praat erover

Breng je te veel tijd door met gamen? Velen schamen zich en zoeken excuses voor hun gamegedrag. Maar een verslaving is niets om je over te schamen, het kan iedereen overkomen. Probeer dan toch het gesprek aan te gaan. Liefst met iemand uit je naaste omgeving die je vertrouwt en bij wie je je goed voelt. Praten kan enorm opluchten en helpt je de dingen op een rijtje te zetten. Je kan ook samen de stap naar hulp zetten.

Durf je het niet meteen kwijt aan iemand uit je omgeving? Praat er dan over met iemand die vertrouwd is met vergelijkbare verhalen, zoals je huisarts of iemand van je hogeschool of universiteit.

Deel je je verhaal liever anoniem? Dan kun je terecht bij Awel (102 of awel.be) of Tele-Onthaal (106 of teleonthaal.be). Bij vragen over zelfdoding of donkere gedachten, kun je de Zelfmoordlijn (1813 of zelfmoord1813.be) bellen. Je kunt ook met hen chatten.

Hier kun je terecht

Gamen aanpakken

Wil je je gamegedrag stoppen of minderen? Dan vind je houvast in online programma’s. Bij De Druglijn kun je terecht voor alle vragen over gamen en gokken. Je vindt er ook zelftests en zelfhulpmodules.

Ontdek De Druglijn

Vind hulp

Voel je dat het je alleen niet lukt? Dan is het belangrijk om professionele hulp in te schakelen. Zo kan je terecht bij hulpverleners die zich gespecialiseerd hebben in verslavingen. Meer info krijg je anoniem bij De Druglijn of rechtstreeks via je huisarts.

Er zijn verschillende vormen van hulpverlening mogelijk, maar er is geen magische methode die alles voor jou zal oplossen. Bij zowat alle vormen van hulpverlening komen een aantal werkzame elementen terug:

- risicosituaties leren herkennen
- je motivatie versterken om te stoppen, om je gamegedrag te veranderen of om gaming in het leven in te passen
- je zelfvertrouwen verhogen, onder meer door nadruk te leggen op je kwaliteiten en vaardigheden

Hier kun je terecht

Bezorgd om een vriend(in)?

Merk je dat een vriend(in) te veel tijd spendeert aan het gamen, wat het gewone leven bemoeilijkt? Dan weet je misschien niet goed wat te zeggen of te doen.

Maak het probleem bespreekbaar, oordeel niet en praat vanuit je bezorgdheid.

Tips om in gesprek te gaan

Meer weten, lezen, horen?

Websites

  • Mediawijs, het Vlaams Kenniscentrum Digitale en Mediawijsheid, biedt een dossier over gaming.
  • VAD, het Vlaams expertisecentrum voor alcohol, illegale drugs, psychoactieve medicatie, gokken en gamen, ontwikkelde een Factsheet gamen: de omvang en impact van gamen in België (2020).
  • De Druglijn.be biedt een luisterend oor en een zelftest om na te gaan hoe riskant het gamegedrag is, gevolgd door een eerste advies.
  • Een Rebootkamp stimuleert jongeren tussen 15 en 18 jaar die risicovol of problematisch gamen om samen met leeftijdsgenoten op zoek te gaan naar hobby’s naast het gamen.