Een anoniem profiel verspreidt gemene berichten over mij. Ze hebben de pester nog niet gevonden.

Elke

Wist je dit?

Maar liefst 25% van de jongeren was het voorbije jaar getuige van een online pestsituatie. Meisjes worden vaker getroffen dan jongens. 6 op de 10 slachtoffers worden ook offline gepest. 1 op 2 slachtoffers kent de pestkop. 14% van de slachtoffers van cyberpesten durft met niemand te praten over wat ze meemaken. Hoe groter het betrokken publiek, hoe pijnlijker de ervaring. Voor jongeren zijn foto’s en filmpjes vaak kwetsender dan gemene uitspraken. Cyberpesten is strafbaar.

Hoe cyberpesten zich uit

Cyberpesten is typisch voor jonge adolescenten. Of het nu offline of online gebeurt, de bedoeling van de pester is altijd om het slachtoffer bewust te raken. Het pesten vindt herhaaldelijk plaats via digitale media zoals Facebook, Instagram, TikTok, Snapchat, sms, WhatsApp of e-mail. Macht speelt hierin een grote rol.

Er zijn verschillende manieren waarop cyberpesten zich kan uiten. De dader kan het slachtoffer beledigen, bedreigen, bedriegen, uitlachen of hinderen in sociale contacten. Het gedrag kan alleen zichtbaar zijn voor het slachtoffer, maar er kan ook een groter publiek bij betrokken zijn.

Voorbeelden van cyberpesten zijn:

  • iemand een beledigende sms sturen;
  • iemand beledigen via een post op Instagram;
  • iemand op TikTok bedreigen om die elkaar te slaan;
  • ongewenste expliciete berichten of foto’s versturen via Snapchat;
  • iemand online of online uitsluiten of negeren, of zich voordoen als iemand anders en die persoon belachelijk maken
  • gemene webpagina's of sociale-mediaprofielen over leeftijdsgenoten aanmaken

Cyberpesten treft een breed publiek en kan zich snel verspreiden. Het pesten gaat vaak ook door wanneer de gepeste persoon zich in de veilige huiselijke omgeving bevindt. Slachtoffers van cyberpesten hebben vaak het gevoel dat ze niet kunnen ontsnappen aan het pesten.

Pesters gaan online vaak heel ver, juist omdat ze niet geconfronteerd worden met de gevolgen van het gedrag op het slachtoffer. Online pesten voelt voor hen veiliger, ze verbergen zich achter een scherm.

Hoewel cyberpesten in sommige gevallen gemakkelijker op te merken is dan pesten in het echte leven, wordt het niet altijd even dringend aangepakt. Net omdat het slachtoffer geen direct fysiek contact heeft met de pester.

De gevolgen van cyberpesten

De gevolgen van cyberpesten zijn voor alle slachtoffers anders. Terwijl sommigen er vrij vlot bovenop komen, kan cyberpesten voor anderen een grote impact hebben.

Er kan sprake zijn van:

  • stress- en angstsignalen, stemmingswisselingen en een verhoogd risico op depressie
  • zich eenzaam en geïsoleerd voelen en zich terugtrekken uit vrienden en familie
  • zich ongelukkig of onveilig voelen
  • slecht presteren op het vlak van studies en werk
  • een verhoogd risico op zelfmoordgedachten

Cyberpesten kan ook op lange termijn zijn sporen nalaten. Volwassenen die tijdens hun kinder- of tienerjaren ge(cyber)pest werden, lopen op latere leeftijd een groter risico op emotionele gezondheidsproblemen.

Ook passen slachtoffers vaak hun gedrag aan. Alles wat vroeger tot pesten heeft geleid, proberen ze te vermijden of te verbergen: hun lichaam, seksuele voorkeur, manier van praten ….

Wat kun je ertegen doen?

Word jij zelf gecyberpest? Dan is het belangrijk om jezelf te beschermen en over je problemen te praten met iemand uit je omgeving.

Dit kun je doen:

  • Negeer pestberichten. De pesters zijn op zoek naar reactie. Ga er niet op in. Als je reageert op het pestgedrag, kan de dader het gevoel krijgen dat de pesterijen een effect hebben. Daardoor kan het pesten toenemen of zelfs verergeren.
  • Verzamel bewijs door screenshots te maken, zodat de dader zijn gedrag niet kan ontkennen.
  • Blokkeer de pester op online platforms. Op Twitter en Facebook wordt jouw pagina zelfs helemaal onzichtbaar gemaakt voor de pester. Op WhatsApp kan de pester niet meer zien dat jij online bent en de pester kan ook geen berichten meer naar jou sturen.
  • Rapporteer het incident of ongepaste berichten aan de beheerders van het platform waarop het pesten plaatsvond. Op Facebook en Instagram kun je makkelijk foto's en berichten rapporteren en laten verwijderen. De beheerders kunnen het account van de cyberpester eventueel deactiveren of beperken om toekomstige incidenten te voorkomen.
  • Neem afstand van social media en apparaten. Naast het blokkeren van de persoon kun je ook de verbinding met social-mediasites verbreken of je telefoon in een andere kamer bewaren om je te helpen wat afstand te nemen van het incident.
  • Zoek steun en praat erover met iemand die je vertrouwt zoals een lesgever, ouder, vriend. Naast mensen in je omgeving zijn er ook specifieke organisaties of diensten waarbij je terechtkunt voor hulp of een luisterend oor. Soms kan dat zelfs anoniem.

Erover praten was bijzonder moeilijk, maar het doet wel deugd te voelen dat ik er niet meer alleen voor sta.

Amber

Praat erover

Maak je je zorgen over het pesten? Ga dan in gesprek met iemand uit je naaste omgeving die je vertrouwt en bij wie je je goed voelt. Dat lucht enorm op en helpt je de dingen op een rijtje te zetten. Je kunt ook samen de stap naar hulp zetten.

Durf je het niet meteen kwijt aan iemand uit je omgeving, probeer er dan over te praten met iemand die vertrouwd is met vergelijkbare verhalen. Dat kan je huisarts zijn, of iemand van je hogeschool of universiteit.

Deel je je verhaal liever anoniem? Dan kun je terecht bij Awel (102 of awel.be) of Tele-Onthaal (106 of tele-onthaal.be). Bij vragen over zelfdoding kun je de Zelfmoordlijn (1813 of zelfmoord1813.be) bellen. Je kunt ook met hen chatten.

De ClickSafe-hulplijn (116000 of clicksafe.be) van Child Focus is bereikbaar voor acute problemen die te maken hebben met cyberpesten. Via de hulplijn krijg je advies om het pesten tegen te gaan. Je wordt er doorverwezen naar concrete instanties die je helpen een oplossing te vinden.

In ernstige situaties kun je klacht indienen tegen de pestkop bij de lokale politie. Als je deze stap zet, is het belangrijk om over genoeg bewijsmateriaal te beschikken, zoals screenshots.

Hier kun je terecht

Als je getuige bent van cyberpesten

Als pesten op een online forum gebeurt, zijn er vaak meer getuigen. Hoewel je zou denken dat daardoor meer mensen zouden reageren op het cyberpesten, gebeurt vaak het tegenovergestelde. Veel mensen veronderstellen namelijk dat iemand anders wel zal ingrijpen.

Als getuige van cyberpestgedrag kun je dus een belangrijke rol spelen om het pestgedrag te stoppen. Dit kun je doen:

  • Neem het op voor het slachtoffer. Spreek de dader aan en veroordeel het pestgedrag.
  • Bied emotionele steun. Geef een schouderklopje, vraag ‘Hoe gaat het?’, nodig het slachtoffer uit om iets leuks te doen …
  • Moedig slachtoffers aan om hulp te zoeken bij iemand die ze vertrouwen.
  • Vertel iemand met gezag, zoals een docent, begeleider, ouder of coach die je vertrouwt over wat je online of via sociale media waarneemt.
  • Meld wat je ziet aan het beveiligingsteam van de site waar het pesten plaatsvindt.

Bezorgd om iemand?

Je vermoedt dat een vriend(in) slachtoffer is van cyberpesten en je maakt je zorgen? Praat erover en deel je bezorgdheid. Probeer begripvol te zijn en zonder oordeel te luisteren.

Tips om in gesprek te gaan

Meer weten, lezen, horen?

Podcasts

Video’s

Websites