Wanneer ik mijn mond moet opendoen in de les, gaat mijn hart tekeer en hoor ik mezelf amper praten.

Lara

Wist je dit?

De angststoornis is een van de meest voorkomende psychische stoornissen. Meestal ontstaat ze tussen de leeftijd van 15 en 30 jaar en dubbel zo vaak bij meisjes als bij jongens. Zowat 8% van de studenten in het hoger onderwijs heeft een angststoornis. Ongeveer de helft van hen heeft er zelfs meerdere. Angst gaat bovendien vaak gepaard met depressie.

Hoe stress en angst nuttig kunnen zijn

Iedereen is weleens gestresseerd en angstig. Zowel stress als angst zijn basisemoties die nuttig kunnen zijn om snel en efficiënt te reageren op moeilijke en bedreigende situaties.

Ervaar je een dreiging, dan treedt je ingebouwde stress-responssysteem in werking en zorgen verschillende hormonale reacties ervoor dat je in een verhoogde staat van paraatheid komt om gepast te reageren.

Ook bij het studeren kan dat handig zijn. Heb je bijvoorbeeld angst om te falen, dan kan die angst in je lichaam een stressreactie teweegbrengen die ervoor zorgt dat je extra je best doet en harder studeert. Het maakt je dus meer alert en vergroot tijdelijk je draagkracht.

Als angst de overhand krijgt

Maar soms schieten stress en angst hun doel voorbij. Als angst niet meer in verhouding staat tot dat waarvoor je bang bent en als deze toestand langere tijd (enkele maanden) aanhoudt, dan wordt het problematisch. De angst kan dan zo verlammend zijn dat je dingen gaat vermijden.

Dat kan een ernstige impact hebben op je leven en vaak kom je dan in een vicieuze cirkel terecht: je gaat alsmaar meer vermijden en wordt steeds angstiger.

Is er sprake van angst voor de angst, dan heb je te maken met een angststoornis.

Angststoornissen kunnen verschillende vormen aannemen. Zo is er:

  • faalangst: de angst om te falen
  • paniekstoornis: paniekaanvallen, met ook angst voor de aanval zelf
  • veralgemeende angststoornis: voor alles bang zijn, veel piekeren
  • sociale angststoornis: bang om tekort te schieten in sociale situaties
  • posttraumatische stresstoornis: het herbeleven van een nare gebeurtenis
  • specifieke fobie: voor bepaalde dieren, pleinen, bloed …
  • separatiestoornis: de angst om gescheiden te zijn van dierbaren
  • obsessief-compulsieve stoornis: de dwang om bepaalde handelingen te doen

Angststoornissen worden gekenmerkt door lichamelijke symptomen als rusteloosheid, trillen, zweten, duizeligheid, buikpijn of hoofdpijn, slapeloosheid, flauwvallen, misselijkheid of andere lichamelijke klachten.

Angst heeft ook een grote invloed op de gedachten en de concentratie. Zo kan de concentratie verminderen en steken nare gedachten en gepieker de kop op.

Stress en angst hebben ook een invloed op je relaties met anderen en hangen ook vaak samen met relaties. Tijdens periodes van hoge stress en angst kan het zijn dat je een grote nood ervaart aan de aanwezigheid en nabijheid van anderen. Maar evengoed kan het zijn dat je dan juist liever op jezelf bent, je terugtrekt en contact met anderen zoveel mogelijk wil vermijden.

De impact van een angststoornis kan zo groot zijn dat het een somberheid teweegbrengt die uitgroeit tot een depressie. Angst en depressie komen dan ook vaak samen voor. Andersom kunnen mensen met een ernstige depressie ook angstig worden ten gevolge van de ervaringen die een depressieve stoornis met zich meebrengt.

Over je angsten praten, kan zorgen voor opluchting en steun.

Myrthe

Praat erover

Ervaar je stress en angst en maak je je daar zorgen over? Een belangrijke eerste stap is erover praten. Dat kan opluchten en helpt je om ook zelf de dingen op een rijtje te zetten.

Praat met iemand bij wie je je goed voelt en die je vertrouwt. Liefst iemand die je kent, zoals een goede vriend of vriendin, je ouders, zus of broer.

Durf je niemand uit je naaste omgeving aan te spreken, probeer er dan over te praten met iemand die vertrouwd is met vergelijkbare ervaringen. Dat kan een huisarts zijn of iemand van de studentenvoorziening van je hogeschool of universiteit.

Wil je liever anoniem je verhaal kwijt? Dan kun je terecht bij Awel (102 of awel.be) of Tele-Onthaal (106 of tele-onthaal.be). Heb je vragen over zelfdoding, dan kun je bellen naar de Zelfmoordlijn (1813 of zelfmoord1813.be). Je kunt ook met hen chatten.

Angst onder controle

Het online zelfhulpprogramma 'Angst en Stress' helpt je in 6 sessies om grip te krijgen op jouw stress en angst. Je leert hoe je negatieve gedachten kan ombuigen naar helpende gedachten.

Ontdek het programma

Vind hulp

Voel je dat het je alleen niet lukt? Dan is het belangrijk om professionele hulp in te schakelen. Angststoornissen kunnen goed behandeld worden.

Psycho-educatie geeft je meer inzicht in normale angstprocessen en dus in je eigen angstreacties. Voor ernstige angststoornissen wordt vaak doorverwezen naar een psycholoog.

Cognitieve gedragstherapie blijkt zeer geschikt voor de behandeling van angststoornissen. Je leert je lichamelijke reacties bij een angstprikkel anders te begrijpen en je werkt aan je vermijdingsgedrag. Zo kan je de vicieuze cirkel van angst doorbreken.

Ook mindfulness, piekertrainingen en relaxatietherapie kunnen helpen om het angstpatroon te doorbreken. In sommige gevallen kan een arts ook tijdelijk geneesmiddelen, meestal antidepressiva, voorschrijven.

Hier kan je terecht

Geschrokken en overkomen: studenten en experten aan het woord

Angst, stress en depressie. Veel studenten hebben ermee te maken. Host Carola praat erover met studente Birthe en met professor Patrick Luyten (KU Leuven en University College London), specialist in gemoedsstoornissen.

Bezorgd om iemand?

Je merkt dat een vriend(in) met angst en stress kampt en je maakt je zorgen? Praat erover en deel je bezorgdheid. Probeer begripvol te zijn en zonder oordeel te luisteren.

Tips om in gesprek te gaan

Meer weten, lezen, horen?

Podcasts

Zelfhulp

TED Talks