De lesgever van het vak ‘statistiek’ stelde een inhoudelijke vraag aan de studenten, maar niemand stak zijn hand in de lucht om te antwoorden. Zij besluit: “Als jullie het antwoord op die vraag niet kunnen geven, dan wordt dat echt een probleem op het examen. Jullie moeten dit onderdeel allemaal nog eens goed doornemen voor de les van volgende week, anders gaan jullie nooit kunnen volgen en zal het examen een catastrofe worden. Het slaagcijfer van dit vak is ook niet zo hoog, dus je moet echt werken voor dit vak.

Voorbeelden en aanbevelingen om een eisende aanpak te vermijden

Bij gebrekkige voorbereiding:

Studenten komen niet altijd voorbereid naar de les, ook al wordt dit aan hen gevraagd. Uit onmacht is de verleiding vaak groot om dan als lesgever te dreigen met consequenties (bv. punten aftrekken). De lesgever is hierbij niet geïnteresseerd in de achterliggende reden van het gedrag en haalt bevelende taal boven (bv. wie aanwezig is, maakt de voorbereiding!) om duidelijk te maken welke plichten de student heeft.

Een alternatief kan zijn om te bevragen (= participatieve houding) waarom studenten zich niet hebben voorbereid. Misschien hadden studenten het te druk met andere opdrachten of was de oefening onduidelijk? In deze gevallen kan je bv. de deadline of vorm van de opdracht aanpassen (= afstemmende houding) of extra richtlijnen geven omtrent de verwachtingen (= verduidelijkende houding).

Bij storend gedrag:

Studenten die storend gedrag vertonen (praten, met de smartphone in de weer zijn, zich niet aan deadlines houden,...) zijn voor vele lesgevers een uitdaging om mee om te gaan. Als alternatief aan een meer eisende houding, waarin dreigen en dwingen voorop staat, kan je als lesgever op een meer neutrale wijze op voorhand duidelijke afspraken met de studenten maken.

Door bij aanvang duidelijkheid te bieden, weten studenten goed waaraan ze zich kunnen verwachten. Ook het consequent op neutrale wijze (in plaats van te bevelen of je stem te verheffen) verwijzen naar en opvolgen van deze afspraken is dan aangewezen (= verduidelijkende houding).

Daarnaast kan je studenten ook betrekken bij het maken van de regels en afspraken. Via een gesprek kun je peilen naar wat studenten zelf storend vinden in een les, daarop inhaken en samen met hen nadenken over rechtvaardige consequenties (= participatieve en afstemmende houding). Via deze strategie verwerf je van de studenten respect en krijg je het mandaat om op te treden wanneer problemen zich stellen.